سنتور مهدی ناظمی: میراثی ماندگار در تاریخ موسیقی ایران
مهدی ناظمی، نام آشنا در تاریخ موسیقی ایران است که نه تنها به عنوان یک نوازنده ی چیرهدست سنتور، بلکه به عنوان سازندهای بینظیر نیز شناخته میشود. سنتورهای ساخته شده توسط ناظمی، به دلیل کیفیت صدا، ساختار دقیق و زیبایی ظاهری، همواره مورد توجه نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی ایرانی بوده است.
زندگی و فعالیت های هنری مهدی ناظمی
مهدی ناظمی در سال ۱۲۸۹ در یزد متولد شد. از کودکی به موسیقی علامند بود و به طور خودآموز به نواختن سنتور پرداخت. پس از آشنایی با حبیب سماعی، یکی از اساتید بزرگ سنتور، به طور جدی به فراگیری این ساز پرداخت. ناظمی با الهام از سازهای ساخته شده توسط استاد مارکار اصفهانی و با بهرهگیری از تجربیات حبیب سماعی و ابوالحسن صبا، به سبک تازهای در ساخت سنتور دست یافت.
ویژگی های خاص منحصر به فرد سنتورهای ناظمی
- کیفیت صدای بینظیر: سنتورهای ناظمی به دلیل استفاده از چوبهای مرغوب و ساختار دقیق، صدای گرم، شفاف یکدست و زنگداری دارند.
- ساختار مستحکم: این سازها دارای ساختاری بسیار مستحکم هستند و کوک خود را به خوبی حفظ میکنند.
- زیبایی ظاهری: سنتورهای ناظمی علاوه بر کیفیت صدا، از نظر ظاهری نیز بسیار زیبا و چشمنواز هستند.
- سازگاری با سبکهای مختلف موسیقی: سنتورهای ناظمی برای اجرای انواع موسیقی ایرانی، از جمله موسیقی کلاسیک، دستگاهی و تصنیف، مناسب هستند.
تاثیر سنتورهای ناظمی بر موسیقی ایران
سنتورهای ناظمی نقش بسیار مهمی در ارتقای سطح کیفی سازسازی در ایران داشتهاند. بسیاری از نوازندگان برجسته ی سنتور مانند استاد فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، مجید کیانی و دیگر بزرگان موسیقی از سازههای ساخته شده توسط استاد ناظمی استفاده میکردند. همچنین، سنتورهای ناظمی الهامبخش بسیاری از سازندگان سنتور در نسلهای بعدی بودهاست.
مهم حفظ میراث مهدی ناظمی
حفظ و نگهداری از سنتورهای ساخته شده توسط مهدی ناظمی، به عنوان یک میراث فرهنگی مهم است. این سازها نه تنها نمادی از هنر و صنعت سازسازی ایران هستند، بلکه گنجینه ای از صدا و موسیقی ایرانی میشوند.
جمع بندی
مهدی ناظمی، با نوآوریهای خود در ساخت سنتور، تحولی بزرگ در موسیقی ایرانی ایجاد کرد. سنتورهای ساخته شده توسط او، به عنوان یکی از بهترین سازهای موسیقی ایرانی، همواره مورد توجه نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی بوده است. حفظ و احیای این ارزش، وظیفهی همهی ماست.
ویژگی های خاص به فرد سنتورهای مهدی ناظمی
سنتورهای ساخته شده توسط مهدی ناظمی به دلیل کیفیت بینظیر و صدای دلنشینشان، همیشه در میان نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی ایرانی از جایگاه ویژهای بودهاند. این سازها مجموعهای از ویژگیهای خاص و منحصر به فرد را دارند که آنها را از سایر سنتورها متمایز میکند. در ادامه به برخی از مهمترین ویژگی های سنتورهای ناظمی اشاره می شود:
- کیفیت صدای بینظیر:
- شفافیت، یکدستی و زنگداری صدا: چوبهای مرغوب، نجاری دقیق، پلگذاری خاص و تراش خاص در این سازها، صدای شفاف، زنگدار و با وضوح بالا ایجاد میکند.
- صدای گرم: صدای سنتورهای ناظمی گرم و دلنشین است و حس آرامش را به شنونده القا میکند.
- پایداری کوک: این سازها به دلیل داشتن ساختاری مستحکم، راپوت کلاف سمت گوشی ها، استفاده از برقوهای دقیق و چوبهای مرغوب، کوک خود را برای مدت طولانی حفظ میکنند.
- ساختار مستحکم و دقیق:
- چوبهای مرغوب: ناظمی از چوبهای بسیار باکیفیتی مانند گردو، آزاد و چوبهای جنگلی برای ساخت سنتور استفاده میکرد. این چوبها علاوه بر زیبایی، استحکام و پایداری ساز را نیز تضمین میکند.
- دقت در ساخت: تمام مراحل ساخت سنتورهای ناظمی با دقت و ظرافت خاصی انجام میشد. از انتخاب چوب گرفته تا تراشیدن صفحه و پلگذاری، همه با وسواس انجام میشد.
- ساختار ساز: سنتورهای ناظمی به گونهای طراحی شده است که تمام قسمتهای ساز با هم هماهنگ باشند و صدای شفاف و یکدستی تولید کنند.
- استفاده از چسب حیوانی: ناظمی در سنتورهای خود از چسب گرم حیوانی یا همان سریشم یزد استفاده میکرد که باعث میشد صدای سازهای او بسیار دلنشین و خاص باشد هرچند که کار کردم با سریشم بسیار سخت و وقت گیر بود ولی صدای دلنشین، ارزش مشقات کار کردن با سریشم را داشت.
- پل رگلاژ: ناظمی ابداع کننده ی پل رگلاژ برای سنتور بود، پس از ساخته شدن ساز، چنانچه سنتور، دارای صدای مورد انتظار ناظمی نبود، با قرار دادن یک پل رگلاژ با وسایل و ابزار پلگذاری در داخل ساز و با جابجا نمودن آن، به صدای مورد انتظار خود دست می یافت.
- زیبایی ظاهری:
- ظرافت: بسیاری از سنتورهای ناظمی با ظرافت خاصی ساخته شده و به زیبایی ظاهری آن ها افزوده می شود.
- طراحی کلاسیک: طراحی کلی این سازها کلاسیک و اصیل است و با گذشت زمان از ارزش هنری آنها کاسته نمیشود.
- سازگاری با سبک های مختلف موسیقی:
- موسیقی کلاسیک: سنتورهای ناظمی برای اجرای موسیقی کلاسیک ایرانی بسیار مناسب هستند.
- موسیقی دستگاهی: این سازها قابلیت اجرای تمام دستگاههای موسیقی ایرانی را دارند.
- موسیقی تصنیف: برای اجرای تصنیفها نیز میتوان از سنتورهای ناظمی استفاده کرد.
- نواختن راحت:
- وزن متناسب: وزن این سازها به گونهای تنظیم میشود که نوازنده به راحتی آن را حمل کرده و بنوازد.
- دسترسی آسان به تمامی پوزیسیونها: طراحی ساز و خرک گذاری ها به گونهای است که نوازنده به راحتی به تمام پوزیسیونها دسترسی داشته باشد.
در مجموع، سنتورهای مهدی ناظمی به دلیل کیفیت ساخت بالا، صدای بینظیر و زیبایی ظاهری، همیشه مورد توجه نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی ایرانی بوده است.