سنتور ناظمی

سنتور مهدی ناظمی: میراثی ماندگار در تاریخ موسیقی ایران

مهدی ناظمی، نام آشنا در تاریخ موسیقی ایران است. او نه تنها به عنوان یک نوازنده‌ ی چیره‌دست سنتور، بلکه به عنوان سازنده‌ای بینظیر نیز شناخته می‌شود. سنتورهای ساخته شده توسط ناظمی، به دلیل کیفیت صدا، ساختار دقیق و زیبایی ظاهری، همواره مورد توجه نوازندگان و علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی بوده است.

زندگی و فعالیت های هنری مهدی ناظمی

مهدی ناظمی در سال ۱۲۸۹ در یزد متولد شد. از کودکی به موسیقی علا‌مند بود و به طور خودآموز به نواختن سنتور پرداخت. پس از آشنایی با حبیب سماعی، یکی از اساتید بزرگ سنتور، به طور جدی به فراگیری این ساز پرداخت. ناظمی با الهام از سازهای ساخته شده توسط استاد مارکار اصفهانی و با بهره‌گیری از تجربیات حبیب سماعی و ابوالحسن صبا، به سبک تازه‌ای در ساخت سنتور دست یافت.

ویژگی های خاص منحصر به فرد سنتورهای ناظمی

• کیفیت صدای بی‌نظیر: سنتورهای ناظمی به دلیل استفاده از چوب‌های مرغوب و ساختار دقیق، صدای گرم، شفاف یکدست و زنگ‌داری دارند.
• ساختار مستحکم: این سازها دارای ساختاری بسیار مستحکم هستند و کوک خود را به خوبی حفظ می‌کنند.
• زیبایی ظاهری: سنتورهای ناظمی علاوه بر کیفیت صدا، از نظر ظاهری نیز بسیار زیبا و چشم‌نواز هستند.
• سازگاری با سبک‌های مختلف موسیقی: سنتورهای ناظمی برای اجرای انواع موسیقی ایرانی، از جمله موسیقی کلاسیک، دستگاهی و تصنیف، مناسب هستند.

تاثیر سنتورهای ناظمی بر موسیقی ایران

سنتورهای ناظمی نقش بسیار مهمی در ارتقای سطح کیفی سازسازی در ایران داشته‌اند. بسیاری از نوازندگان برجسته‌ ی سنتور مانند استاد فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، مجید کیانی و دیگر بزرگان موسیقی از سازه‌های ساخته شده توسط استاد ناظمی استفاده می‌کردند. همچنین، سنتورهای ناظمی الهام‌بخش بسیاری از سازندگان سنتور در نسل‌های بعدی بوده‌است.

مهم حفظ میراث مهدی ناظمی

حفظ و نگهداری از سنتورهای مهدی ناظمی، به عنوان یک میراث فرهنگی مهم است. این سازها نه تنها نمادی از هنر و صنعت سازسازی ایران هستند، بلکه گنجینه‌ ای از صدا و موسیقی ایرانی می‌شوند.

جمع بندی

مهدی ناظمی، با نوآوری‌های خود در ساخت سنتور، تحولی بزرگ در موسیقی ایرانی ایجاد کرد. سنتورهای ناظمی از بهترین سازهای موسیقی ایرانی بشمار می رود. این ساز همواره مورد توجه نوازندگان و علاقه‌مندان به موسیقی است. بنابراین حفظ و احیای این ارزش، وظیفه‌ی همه‌ی ماست.

ویژگی های منحصر به فرد سنتور ناظمی

سنتور ناظمی به دلیل کیفیت بی‌نظیر و صدای دلنشین، جایگاه ویژه ای میان نوازندگان و علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی دارد. این ساز به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد از سایر سنتورها متمایز است. از جمله

1. کیفیت صدای بی‌نظیر:

• • شفافیت، یکدستی و زنگ‌داری صدا: چوب‌های مرغوب، نجاری دقیق، پل گذاری و تراش خاص در این سازها منجر به ایجاد صدایی شفاف، زنگ‌دار و با وضوح بالا شده است.
  • صدای گرم: صدای سنتورهای ناظمی گرم و دلنشین است و حس آرامش را به شنونده القا می‌کند.
  • پایداری کوک: این سازها به دلیل داشتن ساختاری مستحکم، راپوت کلاف سمت گوشی ها، استفاده از برقوهای دقیق و چوب‌های مرغوب، کوک خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کنند.

2. ساختار مستحکم و دقیق:

• • چوب‌های مرغوب: ناظمی از چوب‌های بسیار باکیفیتی مانند گردو، آزاد و چوب‌های جنگلی برای ساخت سنتور استفاده می‌کرد. این چوب‌ها علاوه بر زیبایی، استحکام و پایداری ساز را نیز تضمین می‌کند.
  • دقت در ساخت: در ساخت سنتورهای ناظمی،همه مراحل از انتخاب چوب گرفته تا تراشیدن صفحه و پل‌گذاری، همه با وسواس انجام می شود.
  • ساختار ساز: ساختار سنتورهای ناظمی به گونه‌ای است که تمام قسمت‌های ساز با هم هماهنگ هستند و صدای شفاف و یکدستی تولید می شود.
  • استفاده از چسب حیوانی: ناظمی در سنتورهای خود از چسب گرم حیوانی یا همان سریشم یزد استفاده میکرد که باعث میشد صدای سازهای او بسیار دلنشین و خاص باشد هرچند که کار کردم با سریشم بسیار سخت و وقت گیر بود ولی صدای دلنشین، ارزش مشقات کار کردن با سریشم را داشت.
  • پل رگلاژ: ناظمی پل رگلاژ در سنتور را ابداع کرده است. (بدین شکل که پس از ساخته شدن ساز، چنانچه سنتور، دارای صدای مورد انتظار ناظمی نبود، با قرار دادن یک پل رگلاژ با وسایل و ابزار پلگذاری در داخل ساز و با جابجا نمودن آن، به صدای مورد انتظار خود دست می یافت.)

3. زیبایی ظاهری:

• • ظرافت:  ناظمی سنتور را با ظرافت خاصی می ساخت.
  • طراحی کلاسیک: طراحی سنتور ناطمی کلاسیک و اصیل است. با گذشت زمان از ارزش هنری آن‌ کاسته نمی‌شود.

4. سازگاری با سبک های مختلف موسیقی:

• • موسیقی کلاسیک: سنتورهای ناظمی برای اجرای موسیقی کلاسیک ایرانی بسیار مناسب هستند.
  • موسیقی دستگاهی: این ساز قابلیت اجرای تمام دستگاه‌های موسیقی ایرانی را دارند.
  • موسیقی تصنیف: سنتورهای ناظمی برای اجرای تصنیف‌ها نیز مناسب هستند.

5. نواخت راحت:

• • وزن متناسب: وزن این سازها به گونه‌ای تنظیم می‌شود که نوازنده به راحتی آن را حمل کرده و بنوازد.
  • دسترسی آسان به تمامی پوزیسیون‌ها: طراحی ساز و خرک گزاری ها به گونه‌ای است که نوازنده به راحتی به تمام پوزیسیون‌ها دسترسی داشته باشد.

در مجموع، سنتورهای مهدی ناظمی به دلیل کیفیت ساخت بالا، صدای بی‌نظیر و زیبایی ظاهری، همیشه مورد توجه نوازندگان و علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی بوده است.